Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Viện trưởng Viện Khoa học thanh tra, cho biết: Biện pháp không xử lý người đưa hối lộ đã được nhiều nước trên thế giới như Hàn Quốc, Singapore… ứng dụng. Theo ông Hiệp, tại các nước này có tới 90% vụ án tham nhũng là thông qua tố giác của người dân. Người cáo giác tham nhũng được bảo vệ nghiêm nhặt, cơ quan chức năng xem họ là thông tin bí hiểm nhà nước.
Ngoài ra, người tố giác tham nhũng còn được thưởng tới 20% giá trị tài sản thu hồi từ vụ tham nhũng. “Cứ thấy đưa là xử lý thì không ai tố cáo” Trong khi đó, cũng theo ông Hiệp, tại VN, đưa đút lót bị coi là hành vi vi phạm pháp luật và bị xử lý hình sự. Đây có thể là rào cản đối với người cáo giác tham nhũng mà cơ quan chức năng nên nghiên cứu để đưa ra biện pháp như các nước nói trên. Tuy nhiên, ông Hiệp lưu ý: Mỗi nước có một đặc thù riêng, nếu vận dụng biện pháp trên có thể tạo ra kẽ hở để kẻ xấu vu cáo, bôi nhọ cán bộ, làm rối loạn bộ máy quốc gia. Một luật sư công tác tại Trung tâm trọng tài quốc tế cũng cho rằng, đưa hối lộ có nhiều loại, ví dụ đưa con đi cấp cứu thì buộc người mẹ phải đưa đút lót, trường hợp này là người mẹ vì cứu con; hoặc như có hàng hóa nông, thủy hải sản bị kẹt tại cửa khẩu, doanh nghiệp lo bị thối nát, hư hỏng vì thủ tục chậm nên phải hối lộ thương chính để được sớm duyệt… thì đây là những đối tượng nên được xem như là nạn nhân. Tuy nhiên, có những trường hợp người hối lộ chủ động, cố tình thì cần phải coi xét truy cứu nghĩa vụ. “Nhưng phải khôn cùng cẩn trọng vì luật mà cứng nhắc, cứ thấy ai đưa đút lót là xử lý thì không ai người ta tố cáo, tố giác tù hãm cả. Ở nhiều nước, họ cũng xử lý tùy từng trường hợp, tạo thành án lệ”, vị này nói.
Ngoài ra, theo TS Nguyễn Tuấn Khanh, Viện phó Viện Khoa học thanh tra, hiện VN không giải quyết đối với tố giác nặc danh về tham nhũng dù rằng điều 39 Nghị định 120/2006/NĐ-CP quy định cơ quan công an, cơ quan thanh tra quốc gia… có nghĩa vụ thiết lập, công khai số điện thoại, hòm thư điện tử và địa chỉ thu nạp cáo giác về hành vi tham nhũng. Trong khi đó, nhiều quốc gia trong khu vực có hành lang pháp lý đảm bảo cho cáo giác nặc danh đối với hành vi tham nhũng đều được coi xét, xử lý kịp thời. Đây là kinh nghiệm cần tiếp nghiên cứu để hoàn thiện cơ chế giải quyết tố cáo ở VN. Luật nên phân tích từng trường hợp Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, ông Đỗ Văn Đương, tỏ sự đồng tình về việc xem xét để không xử lý với trường hợp đưa hối lộ. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng “cần phải có sự phân tách rõ ràng về hành vi, đối tượng”. Theo ông Đương, hiện có 2 dạng đưa đút lót cần phân biệt đó là người đưa đút lót bị< cưỡng ép >và người chủ động đưa đút lót. “Đối với người bị ép đưa nhưng họ không tự mình trực tiếp đưa hối lộ mà phải phê duyệt người khác thì cũng xem như là một dạng bị ép buộc thì có thể miễn vì chúng ta đang khuyến khích sự tố giác đó, nếu trị cả người bị ép buộc phải đưa duyệt người môi giới thì sẽ làm hạn chế công tác phòng chống tham nhũng”, ông Đương nói. Ở một góc độ khác, ông Nguyễn Sỹ Cương - Ủy viên thường trực Ủy ban luật pháp của Quốc hội, phân tích tham nhũng tại VN thường bắt đầu từ việc chạy chọt, chủ động đưa hối lộ, là cấu thành tù hãm. Tuy nhiên cũng có người vòi bắt phải đưa hối lộ. “Việc không xử lý người đút lót chỉ có tác dụng trong trường hợp người có chức phận quyền hạn vòi vĩnh, nhưng có thể là không nhiều. Trên thực tiễn có nhiều người làm sai, muốn đút lót và họ sẽ không cáo giác vì sẽ hỏng mục đích của họ”, ông Cương nói. Luật sư Trịnh Thị Bình, Đoàn luật sư Hà Nội thì cho rằng: “Luật Hình sự có quy định rõ về tội đưa và nhận đút lót, tuy nhiên trong một số trường hợp người ta xét thấy, mặc dầu hành vi đủ cấu thành tội phạm, nhưng trong từng tình cảnh và điều kiện cụ thể, tỉ dụ người đưa đút lót đưa rồi nhưng có hành vi hăng hái tố giác, cáo giác tầy thì có thể xem xét miễn truy cứu nghĩa vụ. Điều này không có nghĩa tòa án bỏ lọt tội”.
Thái Sơn - Anh Vũ | ||||||||||||||||||||||||||
Chủ Nhật, 28 tháng 7, 2013
Có nên xử lý người đưa đút lót?
